Κατακόρυφα αυξήθηκαν οι ψυχικές διαταραχές παγκοσμίως. Όπως τα τελευταία τρία χρόνια και στη Ελλάδα, καθώς από το περίπου 5% στον γενικό πληθυσμό που ήταν προ πανδημίας, πλέον το 22,8% των πολιτών, δηλαδή περίπου 1 στους 4, αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας.
«Η πανδημία επηρέασε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Σε έρευνες που έχουν γίνει φάνηκε ότι βίωσαν οι άνθρωποι έντονη πίεση και στρες. Ως εκ τούτου, προκλήθηκαν ψυχικές διαταραχές», είχε πει το 2023 η Ζωή Ράπτη, υφυπουργός Υγείας, υπεύθυνη τότε για την μεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας.
Σύμφωνα με δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 3 δισ. δολάρια κάθε χρόνο χάνονται από τις επιχειρήσεις, είτε επειδή οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν έντονο στρες στη δουλειά τους και παίρνουν άδεια, είτε επειδή δεν μπορούν να είναι παραγωγικοί κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Τα αντικαταθλιπτικά και τα φάρμακα για το στρες (βενζοδιαζεπίνες) είχαν παρουσιάσει μεγάλη αύξηση τα χρόνια της πανδημίας.
Η χρήση του δημοφιλούς αγχολυτικού XANAX εκτοξεύτηκε, οι συνολικές πωλήσεις του στην Ελλάδα σημείωσαν σημαντική αύξηση, της τάξης του 27,5%, μεταξύ 2019 και 2021 ενώ η κατανάλωση παραμένει στα ύψη μέχρι και σήμερα.
10.000.000 αγχολυτικά χάπια πωλούνται στην Ελλάδα κάθε μήνα.
ΧΑΝΑΧ είναι η επωνυμία του φαρμάκου της Pfizer με δραστική ουσία την αλπραζολάμη, μια βενζοδιαζεπίνη με κατασταλτικές, υπνωτικές και αγχολυτικές ιδιότητες. Η δράση της ουσίας κορυφώνεται έως δύο ώρες μετά την κατανάλωση του σκευάσματος, ενώ η ουσία παραμένει στον ανθρώπινο οργανισμό από 12 έως και 15 ώρες.
Ενδεικτικά, το 2014 οι μέσες μηνιαίες πωλήσεις ανέρχονταν σε 30.317 τεμάχια των 0,25 mg, σε 142.958 τεμάχια των 0,5 mg, σε 47.200 τεμάχια του 1 mg και σε 8.850 τεμάχια των 2 mg.
Ο μέσος όρος μηνιαίων πωλήσεων έκλεισε το 2023 στα 32.808 τεμάχια των 0,25 mg, 207.858 τεμάχια των 0,5 mg, 73.942 τεμάχια του 1 mg και 22.025 τεμάχια των 2 mg. Μάλιστα, ο Μάρτιος του 2023 αποτέλεσε ορόσημο, καθώς τότε κατεγράφησαν οι περισσότερες μηνιαίες πωλήσεις διαχρονικά στο σκεύασμα των 0,5 mg, με 226.200 τεμάχια. Πλέον, κάθε μήνα πωλούνται συνολικά περίπου 335.000 συσκευασίες των 30 δισκίων. Αυτό σημαίνει πως πωλούνται περισσότερα από 10 εκατομμύρια χάπια ΧΑΝΑΧ μηνιαίως – δηλαδή, σχεδόν ένα χάπι για κάθε κάτοικο της χώρας.
Ολόκληρη η υφήλιος μπήκε βίαια και αναπάντεχα σε μια νέα, πρωτόγνωρη περιπέτεια: αυτή της πανδημικής κρίσης.
«Με φάρμακα όπως το ΧΑΝΑΧ είναι συχνή η περίπτωση της κακοχρησίας (drug misuse), δηλαδή είτε της «χαλαρής» συνταγογράφησης είτε της επίμονης ζήτησης από τον καταναλωτή που θεωρεί ότι του κάνει καλό», σημειώνει ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος, επικεφαλής του Τομέα Ερευνας του ΚΕΘΕΑ. Παράλληλα, προκύπτει ζήτημα εθιστικής συμπεριφοράς όταν η χρήση γίνεται συστηματική.
«Παρατηρείται αλόγιστη χρήση και εξάρτηση, ειδικά όταν δεν υπάρχει επιστημονική επίβλεψη από ψυχίατρο. Αυτό συμβαίνει και γιατί είναι συχνή η συνταγογράφησή του από μη αρμόδιους γιατρούς, π.χ. από παθολόγους ή καρδιολόγους», εξηγεί, από την πλευρά του, ο Δημήτρης Λέννας.
Τι γίνεται όμως όταν η χρήση γίνεται κατάχρηση;
Οπως επισημαίνει ο ψυχίατρος Δημήτρης Λέννας, για σκευάσματα όπως το XANAX «καλό είναι η χορήγησή του να σταματά στους δύο μήνες από την πρώτη εισαγωγή στον οργανισμό».
Το πρόβλημα, ωστόσο, έγκειται στο ότι με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσεται ανοχή (δηλαδή χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα για να «πιάσει») και εθισμός στην ουσία. «Αν παρέλθει τρίμηνο χρήσης, είναι δύσκολο να τερματιστεί» λέει, από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Μανώλης Κατσαράκης. Αλλωστε, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ένας άνθρωπος που είναι εθισμένος στο ΧΑΝΑΧ μπορεί να καταναλώνει έως και 20-30 χάπια την ημέρα.
Επιρρεπείς οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας.
Οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας είναι επιρρεπείς στην κατανάλωση φαρμάκων και συχνά εθίζονται χωρίς καν να το γνωρίζουν. Αλλωστε, και η υπερσυνταγογράφηση είναι ιδιαίτερα συχνή στους υπερηλίκους».
Η αύξηση της χρήσης του ΧΑΝΑΧ στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού, πάντως, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Η σημαντική αύξηση της χρήσης ψυχοφαρμάκων όπως το ΧΑΝΑΧ δεν δικαιολογείται από αντίστοιχη αύξηση της ψυχοπαθολογίας. Ωστόσο, οι αγχογόνες καταστάσεις οδηγούν στην «εύκολη» και «αθώα» συνταγογράφηση αγχολυτικών, που έρχεται μαζί και με τη στρατηγική προώθησης των προϊόντων των φαρμακευτικών εταιρειών. Σε αυτό το ζήτημα, είναι σημαντικό να υπάρξει άμυνα από τη μεριά των γιατρών κάτι που δεν συμβαίνει.
Κοινωνικό φαινόμενο; δημιουργούν αρρώστους ανθρώπους για το κέρδος;
Το Κράτος δηλ. η Πολιτεία πρέπει να κάνει επενδύσεις για μία ολιστική κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών.
Τα φάρμακα πρέπει έκτος από φυσικής προέλευσης, που είναι το ιδανικότερο, να είναι μίξη φυσικής και τεχνικής φαρμακολογίας με τις λιγότερες αντενδείξεις.
Το κύριο μέλημα της Πολιτείας είναι οι πολίτες της να διαβιώνουν σε ένα περιβάλλον το οποίο να προάγει την υγεία με διατροφή ελληνική- μεσογειακή, με νερό όπως μας το προσφέρει η μητέρα φύση και με καθαρό αέρα.
Να δημιουργηθούν ειδικά κέντρα απεξάρτησης και αποτοξίνωσης και επανένταξης στην υγιή λειτουργία της πολιτείας για εξαρτημένα άτομα,
Να δημιουργηθούν ειδικά κέντρα περίθαλψης – θεραπευτηρίων για ψυχολογικές ασθένειες με υποστηρικτικά κέντρα που θα παρέχουν εξάσκηση πνεύματος και σώματος με σκοπό την ενεργή λειτουργία του ατόμου στην Πολιτεία του.
Η Πολιτεία να χρηματοδοτήσει με ότι ποσά χρειάζονται για το άνοιγμα των τεράστιων θεραπευτικών Τεχνικών.
Έτσι θα αναβιώσουν τα θεραπευτήρια σε σύγχρονα Ασκληπιεία στην σωστή τους βάση.
Χούτου Θεολογία
